Oyun Terapisi
Söz konusu çocuklar olunca en doğal ve kendilerini rahat ifade edebildikleri ortam oyunlarıdır. Oyun ve oyuncaklar aracılığı ile çocukların ihtiyaçlarını ifade etmelerine yoğunlaşan özel seanslara oyun terapisi denir. Güvenli bir ortam yaratan eğitimli bir oyun terapisti ile çocuklar istedikleri gibi oynamaya cesaretlendirilirler. Bu işlevde çocukların duygusal problemlerini ifade etmelerine yönelik çok çeşitli oyuncaklar çocuklara sunulmaktadır. Çocuklar; sanat, kum, hayal gücü gibi oyun terapisinin çeşitli araçlarını kullanarak kendilerini ifade etme şansına sahip olurlar. Oyun terapisi, travmatik deneyimler geçiren çocukların duygularına ulaşmayı sağlar. Bunlarla nasıl mücadele edeceklerini öğretir. En çok uygulanan teknik rol oyunlarıdır. 6 yaşından büyük çocuklarda konuşma da yapılır. Oyun materyalleri: kuklalar, oyun evleri, minyatür tiyatrolar, oyun hamurları, kâğıt ve renkli kalemler. Zor deneyimler ve durumlar tekrar canlandırılır ya da figürlerle ve resimlerle ortaya konur. Çocuklar bu sayede negatif duygularını yeniden yaşarlar ve terapistin yardımıyla bunlardan kurtulma şansı bulurlar. Psikoterapi temelli oyun terapisi, anne-babanın ölümü, boşanma ve cinsel istismar gibi ağır deneyimler geçiren çocuklara yardımcı olur.
Ülkemizde pek çok terapist oyunu çocuklarla çalışırken kullanmaktadır. Ancak uygulamaların tamamını oyun terapisi olarak adlandırmak güçtür. Oyun terapisinin bu alanda eğitimlerini tamamlamış uzmanlar tarafından uygulandığı sayılı terapi merkezi vardır.
Neden çocuklara oyun terapisi uygulanmalı?
Çocuklar oynamayı severler. Çocuklar duygularını büyükler gibi anlamlandıramadıkları gibi, duyguları hakkında büyükler gibi de konuşamazlar. Bu yüzden büyüklerle yapılan terapi şekli çocuklara uymaz. Oyun çocuklar için terapi anlamında kullanıldığında çocuk yaşadıklarını ve duygularını ifade etme ortamı bulur. Çocuklar oyun sırasında yaşadıklarının bir parçası olarak davranışlarını etkileyen kızgınlıklarını, korkularını, üzüntülerini, hayal kırıklıklarını yeniden yaratırlar. Oyun terapisinin avantajı, çocukların kendi gelişimlerine uygun terapisel oyunu oluşturabilmeleridir. Terapist ile çocuğun birlikte kurduğu oyun terapisi, çocukların yaşadıkları olumsuz yoğun duygusal tecrübeyi oyun olarak yeniden yarattıklarında kendilerini güvenli hissetmelerini sağlayan en önemli unsurdur.
Oyun terapisinde ne olur?
Oyun terapisi yardımıyla çocuklar içsel dünyalarında mücadele ettikleri duygusal olaylarını bir araya toplayan oyun yaratabilirler. Bu tecrübeleri genelde çocuk sözel olarak dışa vuramaz. Çocuk yaratacağı oyuna uygun duygusal sorunlarını yansıtan oyuncakları seçer ve oyununu yaratır. Bu ifade ile başlayan oyun, oyun ilerledikçe gelişir ve sorunla ilgili anlama ve rahatlık sağlayana kadar devam eder.
Oyun terapisi çocuğa nasıl yardımcı olur?
Oyun terapisi sürecinde çocuk olaylarla ilgili bakış açılarını, davranışlarını değiştirebilir ve başkaları ile ilişkilerinden haz alır hale gelir. Çocuk oyun sırasında hayal kırıklıkları yaşadıkları olayları yeniden yaratmakla oyun sırasında bu tecrübeleri değiştirme fırsatı bulur ve böylece hem oyun tecrübeleri hem de hayattaki ilişki alışverişlerinden zevk alır hale gelebilir.
Oyun terapisi süreci nedir?
Oyun terapisi süreci, çocuğun geçmişte ve bugün yaşadığı olaylara yönelik çeşitli faktörlere bağlıdır. En önemli iki faktör, çocuğun gelişim olarak hangi gelişim çağında olduğu ve herhangi bir travma olduysa bu travmanın gerçekleştiği yaştır. Genellikle yaşanan olaydan sonra ne kadar çabuk terapiye gelinirse terapi süresi de o kadar kısa olur.
Oyun terapisi çocuğun evde oynadığı oyundan farklı mıdır?
Evde ya da terapi de oyunun asıl amacı aynıdır. Çocuklar için oyun, bir anlamda yaşadığı dünyayı, insan ilişkilerini prova ettikleri doğal bir iletişim yoludur. Oyunun üç fonksiyonu vardır: İlk ikisi kavramsal ve fiziksel gelişim, diğeri ise duygusal dışavurumdur. Eğitimli bir oyun terapisti ile oyun duygusal amaca hizmet eder. Bu da çocuğun sağlığındaki dengede önemli rol oynar.
Anne babalar oyun terapisine katılabilir mi?
Oyun terapisinde ailenin katkısı en önemli unsurdur. Aile ile oyun terapisti arasındaki görüşme düzenli bir şekilde devam etmelidir. Terapist uygun görürse kimi zaman aileyi de oyuna davet eder. Ayrıca terapist, ailelere çocuklarının terapi sırasındaki iyileşme süreçlerine yardımcı olacak ve terapi odası dışında uygulayabilecekleri tavsiyelerde bulunur.
Oyun terapisinin yardımcı olacağı psikolojik problemlerden bazıları nelerdir?
- PTSD (Post Travmatic Stress Disorder): Travma Sonrası Stres Bozukluğu
- Anxiety: Anksiyete/Endişe
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite (aşırı hareketlilik) bozukluğu
- Impulsiveness: Impulsivite/dürtüsellik
- Okuma bozuklukları
- Sosyal içe kapanıklılık
- Güven eksikliği/depresyon
- Sebebi anlaşılamayan baş ve karın ağrıları
- Boşanma sonrası yeni hayata adaptasyon sorunları